Adele Faber i Elaine Mazlish-
„Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały.
Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły”
Książka jest napisana w formie poradnika dla rodziców. Uczy, w jaki sposób porozumiewać się z dziećmi. Poświęcona jest problemom, z jakimi każdego dnia zmagają się rodzice i dzieci. W sposób niezwykle osobisty i pełen życzliwości autorki dzielą się własnym doświadczeniem oraz głęboką wiedzą na temat dylematów rodzicielskich i dziecięcych uczuć, sposobów nawiązywania współpracy, skuteczności i nieskuteczności pochwał oraz kar. Ujawniając przyczyny porażek wychowawczych
i wskazując sposoby ich uniknięcia, uczą dojrzałego rodzicielstwa. Praktyczne wskazówki i ćwiczenia ułatwiają komunikację z dziećmi. Książka przeznaczona jest dla każdego, kto chciałby nie tylko rozumieć i mądrzej kochać swoje dzieci, ale także być przez dzieci kochanym i rozumianym. W kolejnych rozdziałach udzielają rad dotyczących konkretnych sytuacji problemowych.
Jak pomóc dzieciom, by radziły sobie z własnymi uczuciami?
Autorki wskazują na zależność pomiędzy dziecięcymi uczuciami i ich zachowaniem. Dzieci, kiedy czują się dobrze, właściwie się zachowują. Najtrudniej jest zaakceptować rodzicom uczucia dzieci.
Rada autorek:
Aby pomóc dziecku, by radziło sobie z własnymi uczuciami powinniśmy:
1) słuchać dziecka bardzo uważnie,
2) zaakceptować jego uczucia słowami: „och”, „mmm”,
3) określić te uczucia,
4) zamienić pragnienia dziecka w fantazję.
Zachęcenie do współpracy.
Rada autorek:
Aby zachęcić dziecko do współpracy powinniśmy: opisać, co widzimy, lub przedstawić problem:
1) udzielić informacji,
2) powiedzieć to jednym słowem,
3) porozmawiać o swoich uczuciach,
4) napisać liścik.
Zamiast karania.
Jest to problem niezwykle trudny. Jak wiadomo każdy lubi nagrody, a kara kojarzy się z sytuacją przykrą. Stosowanie kar cielesnych, czy słownych prowadzi do uczuć nienawiści, odwetu, oporu, winy, bezwartościowości. Problem stosowania kar po prostu nie skutkuje powoduje rozterkę duchową i dziecko zamiast poczucia winy, za to co zrobiło, oddaje się całkowicie myślom o odwecie.
Rada autorek:
1) wyrażać swoje uczucia nie atakując charakteru dziecka, np. „jestem wściekły, że moja nowa piła została na dworze i zardzewiała na deszczu,
2) określić swoje oczekiwania, „oczekuję, aby moje narzędzia zostały zwrócone po pożyczeniu ich wskazać dziecku, jak może naprawić zło, „piła potrzebuje teraz trochę szklanej waty i cienkiej warstwy oleju”.
3) zaproponować wybór, „możesz pożyczać moje narzędzia, ale musisz je zwracać inaczej utracisz przywilej używania ich, decyduj sam,
4) przejąć inicjatywę,
5) wspólnie rozwiązać problem.
Zachęcenie do samodzielności.
Jednym z ważnych celów rodziców jest zachęcenie do samodzielności i pomóc swoim dzieciom rozłączyć się z nimi, pomóc stać się im niezależnymi ludźmi, którzy będą zdolni do samodzielnego życia. Autorki radzą jak pomóc im stać się niezależnymi:
1) pozwolić dziecku dokonać wyboru, np. „czy dzisiaj chcesz założyć szare, czy zielone spodnie”,
2) okazać szacunek dla dziecięcych zmagań, „Słój trudno otworzyć. Czasem wystarczy, gdy postuka się łyżką w wieczko”,
3) nie zadawać zbyt wielu pytań, „Miło cię widzieć. Witaj w domu”,
4) nie spieszyć się z zadawaniem pytań, „To ciekawe pytanie, co o tym myślisz?”,
5) zachęcić dziecko do korzystania z cudzych rozwiązań, „Być może właściciel sklepu zoologicznego coś poradzi”,
6) nie odbierać nadziei, „A więc myślisz o sprawdzeniu swoich umiejętności aktorskich! To dopiero będzie doświadczenie”.
Pochwały.
Pochwała jest bardzo ważna w życiu każdego człowieka bez różnicy na wiek. Motywuje nas do dalszego działania. Należy jednak wiedzieć, w jaki sposób ją wyrazić, żeby była owocna i budująca w dalszym życiu naszego dziecka. Naszym zadaniem jest mówić dzieciom, co robią dobrze. Należy stosować pochwałę opisową, nie ograniczając się do jednego słowa typu dobrze, wspaniale, jestem z Ciebie dumny, ale dlaczego tak sądzę, że jest dobrze, należy starać się dziecku powiedzieć, dlaczego tak uważam.
Zamiast chwalić należy:
1) opisać co widzimy, „Widzę czystą podłogę, zrobione łóżko, książki równo ułożone na półce”,
2) opisać co czuję, „Przyjemniej wejść do takiego pokoju”,
3) podsumować godne pochwały zachowanie dziecka słowami, „Uporządkowałeś ołówki, kredki i pióra i ułożyłeś w oddzielnych pudełkach. To się nazywa porządek”.
Uwalnianie dzieci od grania ról.
Aby uwolnić dzieci od grania określonych ról należy:
1) wykorzystać okazję pokazania dziecku, że nie jest tym, za kogo się uważa,
2) stworzyć sytuację, w której dziecko spojrzy na siebie inaczej,
3) pozwolić dziecku „podsłuchać”, gdy mówi się o nim pozytywnie,
4) zademonstrować zachowanie godne naśladowania,
5) w szczególnych momentach należy być dla dziecka „skarbnicą” wiedzy,
6) kiedy dziecko postępuje według starych nawyków, należy wyrazić swoje uczucia lub swoje oczekiwania.
Opracowała: Wioletta Ożóg